Ελληνικές λαϊκές παροιμίες και γνωμικά

 

• Το λάδι κι η αλήθεια πάντα βγαίνουν από πάνω.
• Μάζευε κι ας ειν' και ρώγες.
• Φασούλι το φασούλι, γεμίζει το σακούλι.
  
  
• Σαπουνίζοντας γουρούνι, χάνεις χρόνο και σαπούνι.
• Ο κακός ο μάστορης με τα σύνεργά του τα βάζει.
• Οποιος γελά τελευταίος, γελά καλύτερα.
• Όταν έχεις και δεν τρως, πρέπει να σε δει γιατρός.
• Για χάρη του βασιλικού, ποτίζεται κι η γλάστρα.
• Ένας κούκος δεν φέρνει την Άνοιξη.
• Ο λωλός, αν δεν κουραστεί δεν κάθεται.
• Άρχοντα, αν πιάσεις φίλο, γράψου σκλάβος να ξεγνοιάσεις.
• Λαγός τη φτέρη έσειε, κακό του κεφαλιού του.
• Κάνει το λογαριασμό, χωρίς τον ξενοδόχο.
• Γάμος εις τα γηρατειά ή σταυρός ή κέρατα.
• Ο πνιγμένος από τα μαλλιά του πιάνεται.
• Ο Φλεβάρης κι αν φλεβίσει καλοκαίρι θα μυρίσει.
• Ή παπάς παπάς ή ζευγάς ζευγάς.
• Χωριό που φαίνεται κολαούζο δε θέλει.
• Φάτε μάτια ψάρια και κοιλιά περίδρομο.
• Κάλλιο πέντε και στο χέρι παρά δέκα και καρτέρει.
• Νιάτα δουλεμένα, γερατειά αναπαυμένα.
• Τα δανεικά τα ρούχα ζεστασιά δεν σου κρατούν.
• Δένδρο που λυγά, δε σπάζει.
• Το έξυπνο πουλί από τη μύτη πιάνεται
• Πάρ' τον στο γάμο σου να σου πει και του χρόνου.
• Βρήκε ο Φίλιππος το Ναθαναήλ.
• Στους στραβούς κυβερνάει ο μονόφθαλμος.
• Ο βήχας κι ο παράς δεν κρύβονται.
• Νηστικό αρκούδι δε χορεύει.
• Θέλεις να χάσεις ένα φίλο; Δάνεισε του χρήματα.
• Τέχνη θέλει το πριόνι κι όποιος το βαστά να ιδρώνει.
• Άλλα τα μάτια του λαγού κι άλλα της κουκουβάγιας.
• Όλα τα δάχτυλα δεν είναι ίσα.
• Μην παίρνεις δίκιο ορφανού, ούτε τόπο ποταμού.
• Φτωχός άγιος, δοξολογία δεν έχει.
• Όσα βρέχει ο Θεός, τόσα καταπίνει η γη.
• Η τέχνη και η πονηριά τη νικά την αντρειά.
• Άνθρωπος αγράμματος, ξύλο απελέκητο.
• Ανάθρεψε τον ποντικό να φάει και το σακκί σου.
• Μάρτης γδάρτης και κακός παλουκοκαύτης
• Βοήθα με να σε βοηθώ ν' ανεβούμε το βουνό.
• Δεν πιστεύει ο χορτάτος το κακό του νηστικού.
• Εγώ καλά παντρεύτηκα κι ας κλαίει όποιος με πήρε
• Ο πλάτανος θέλει νερό κι η λεύκα θέλει αέρα.
• Η σκύλα από τη βιάση της στραβά κουτάβια κάνει.
• Θέλεις το φτωχό να σκάσει, πες του λίρες να σ' αλλάξει.
• Ίδιο πρόσωπο έρχεται, ίδιο μαντάτο φέρνει.
• Κάλλιο' χω σήμερα τ' αυγό περά αύριο την κόττα.
• Λείψε από την κακή την ώρα, για να ζήσεις χίλιους χρόνους.
• Μικρό μικρό τ' αλώνι σου μ' ας είν' κατάδικο σου.
• Να λειπαν τα πιπέρια μου να ιδώ τις μαγεριές σου.
• Θέλει ν' ανθίσει το δενδρί μα η πάχνη δεν τ' αφήνει
• Ξένο ψωμί ήταν πουτρωγε, δικό του το μαχαίρι.
• Ρώτα δύο, ρώτα τρεις και διάβαινε την Πόλη.
• Σπίτι μου σπιτάκι μου και σπιτοκαλυβάκι μου.
• Του γειτόνου μας ο σκύλος, γείτονας είναι κι εκείνος.
• Ύπνος γλυκός σαν σου κατεβεί, πήγαινε να κοιμηθείς.
• Φυλάξου απ' άνθρωπο σπανό και μαλλιαρή γυναίκα.
• Χοντρή μπουκιά μη φας και χοντρό λόγο μη πεις.
• Αγάλι αγάλι γίνεται η αγουρίδα μέλι.
• Άδουλος δουλειά δεν έχει το βρακί του λύει και δένει.
• Άκουσε γέρου συμβουλή και παιδευμένου γνώση.
• Ακριβός στα πίτουρα και φτηνός στ' αλεύρι.
• Άλλοι σπέρνουν και θερίζουν κι άλλοι τρών' και μαγαρίζουν.
• Το δένδρο από το καρπό γνωρίζεται.
• Άλλος έχει τ' όνομα κι άλλος τη χάρη.
• Αλλού με τρίβεις δέσποτα κι αλλού έχω εγώ το πόνο.
• Και το μικρότερο δενδρό έχει τον ασκιανό του.
• Αλλού τα κακαρίσματα κι αλλού γεννούν οι κότες.
• Αν δε κουνήσει η σκύλα την ουρά της, ο σκύλος δεν πάει κοντά της.
• Αν δεν αστράψει, δε βροντά.
• Αν έχεις τέτοιους φίλους τι τους θέλεις τους εχθρούς.
• Σε ξένο χωράφι, δρεπάνι μη βάζεις.
• Κοντά στα ξερά, καίγονται και τα χλωρά.
• Αν είσαι και παπάς με την αράδα σου θα πάς.
• Αν δεν παινέψεις το σπίτι σου θα πέσει να σε πλακώσει.
• Αν έχεις νύχια ξύνεσαι.
• Αν δε βρέξεις κώλο ψάρια δεν τρως.
• Αν έχεις τύχη διάβαινε και ριζικό περπάτει.
• Ανάρια ανάρια το φιλί για να 'χει νοστιμάδα.
• Ανύπαντρος προξενητής, για πάρτη του γυρεύει.
• Οπού 'ναι απόξω απ' το χορό πολλά τραγούδια ξέρει.
• Απ' τ' αυτί και στο δάσκαλο.
• Το δένδρο που' χει τον καρπό όλο πετροβολιέται.
• Άπιαστα πουλιά, χίλια στον παρά.
• Απρίλης με τα λούλουδα και Μάης με τα ρόδα.
• Από αγκάθι βγαίνει ρόδο κι από ρόδο βγαίνει αγκάθι.
• Από κει που πήδησε η κατσίκα θα περάσει και το κατσικάκι.
• Από το στόμα σου και στου θεού στ’ αυτί.
• Από 'ξω κούκλα κι από μέσα πανούκλα.
• Από τη λεχώνα κι απ' τη μαμή, εχάθει το παιδί.
• Άρμεγε λαγούς και κούρευε χελώνες.
• Αύγουστε καλέ μου μήνα, να 'σουν δυό φορές το χρόνο.
• Άφησε το γάμο και πάει για πουρνάρια.
• Βαράει το σαμάρι ν' ακούσει ο γάιδαρος.
• Βασιλικός κι αν μαραθεί τη μυρωδιά την έχει.
• Βαστάτε ποδαράκια μου να μη σας χέσει ο κώλος μου.
• Βγάζει απ' τη μύγα ξύγκι.
• Βοήθα με φτωχέ να μη σου μοιάσω.
• Βρήκαμε παπά, ας θάψουμε καμπόσους.
• Γουρούνι στο σακί.
• Δε φοβάται το βουνό από τα χιόνια.
• Δε δίνει έναν παρά.
• Δε με θέλεις μία οργιά, δε σε θέλω μία τριχιά.
• Δε μου κάνει ούτε κρύο ούτε ζέστη.
• Δείξε μου το φίλο σου να σου πω ποιος είσαι.
• Δυό γάιδαροι μαλώνανε σε ξένο αχυρώνα.
• Δύο καρπούζια κάτω από μία αμασκάλη δε χωράνε.
• Έβαλαν το λύκο να φυλάξει τα πρόβατα.
• Εγώ το λέω στον σκύλο μου κι ο σκύλος στην ουρά του.
• Είπε ο γάιδαρος τον πετεινό κεφάλα.
• Έκανε κι η ψείρα κώλο κι έχεσε τον κόσμο όλο.
• Έκαψα την καλύβα μου να μη με τρων οι ψύλλοι.
• Έκλασε η νύφη, σχόλασε ο γάμος.
• Έμαθα γδυτός και ντρέπομαι ντυμένος.
• Ένας κούκος δε φέρνει την Άνοιξη.
• Εκεί που είσαι ήμουνα και δω που είμαι θα ' ρθεις.
• Έχασε τ' αυγά με τα καλάθια.
• Έχω πολλά ράμματα για τη γούνα σου.
• Η καμήλα από τ' αυτί δεν κουτσαίνει.
• Η γριά κότα έχει το ζουμί.
• Η καλή νοικοκυρά, είναι δούλα και κυρά.
• Η φτώχεια φέρνει γκρίνια.
• Η τιμή τιμή δεν έχει και χαρά στον που την έχει.
• Η νύφη όντας θα γεννηθεί της πεθεράς θα μοιάσει.
• Η τέχνη θέλει μάστορη κι η φάβα θέλει λάδι.
• Ή μικρός παντρέψου, ή μικρός καλογερέψου.
• Θές θέριζε και δένε, θές δένε και κουβάλα.
• Θέλω ν' αγιάσω κι ο διάβολος δεν μ' αφήνει.
• Θρέψε λύκο το χειμώνα, να σε φάει το καλοκαίρι.
• Κάθ' ενός η πορδή, μόσχος του μυρίζει.
• Και η κοσκινού τον άντρα της με τους πραματευτάδες.
• Καινούργιο κοσκινάκι μου, και που να σε κρεμάσω.
• Καιρός φέρνει τα λάχανα καιρός τα παραπούλια.
• Κακό χωριό τα λίγα σπίτια.
• Κάλιο γαϊδουρόδενε παρά γαϊδουρογύρευε.
• Κάλιο πέντε και στο χέρι παρά δέκα και καρτέρι.
• Κάλιο λόγια στο χωράφι, παρά μάγκανα στ' αλώνι.
• Κάλλιο να σου βγει το μάτι παρά το όνομα.
• Κάλλιο μία μέρα κόκκορης παρά πέντε μέρες κότα.
• Κάλλιο στο παλούκι, πάρα σώγαμπρος.
• Κάνε με σοφό, να σε κάνω πλούσιο.
• Κανένας δεν άγιασε στον τόπο του.
• Κατά το ζώο και το φόρτωμα.
• Κατά μάνα κατά κύρη κατά γιος και θυγατέρα.
• Κάποιου χαρίζανε ένα γάιδαρο και τον κοίταγε στα δόντια.
• Κι ο Άγιος φοβέρα θέλει.
• Κλαίν' οι χήρες, κλαίν' κι οι παντρεμένες.
• Κοντά στα ξερά καίγονται και τα χλωρά.
• Κοντακιανός λογαριασμός, παντοτινή αγάπη.
• Κόρακας κοράκου μάτι δε βγάζει.
• Κώλος που κλάνει γιατρό δε φοβάται.
• Λέγε λέγε το κοπέλι, κάνει την κυρά και θέλει.
• Λείπει ο γάτος χορεύουν τα ποντίκια.
• Μάρτης γδάρτης και κακός παλουκοκαύτης.
• Με πορδές αυγά δε βάφονται.
• Με στραβό σαν κοιμηθείς το πρωί γκαβίζεις.
• Με το νου πλουταίνει η κόρη, με τον ύπνο η ακαμάτρα.
• Μην παίζεις με τη φωτιά.
• Μία στο καρφί και μία στο πέταλο.
• Μνημόσυνο με ξένα κόλλυβα.
• Μπάτε σκύλοι αλέστε.
• Μπρος τα κάλλη τι είν' ο πόνος.
• Ν' άκουγε ο Θεός τον κόρακα, όλοι οι γάιδαροι θα ψοφούσαν.
• Νηστεύει ο δούλος του Θεού, γιατί δεν έχει να φάει.
• Ο χορτάτος τον πεινασμένο δεν τον πιστεύει.
• Ο πνιγμένος απ' τα μαλλιά του πιάνεται.
• Ο βρεγμένος τη βροχή δεν τη φοβάται.
• Ο λύκος από τα μετρημένα τρώει.
• Ο καλός ο μύλος τ’ αλέθει όλα.
• Ο πεινασμένος καρβέλια ονειρεύεται.
• Ο πεινασμένος γάιδαρος, ξυλιές δε λογαριάζει.
• Ο κακός χρόνος περνάει, ο κακός γείτονας δεν περνάει.
• Ο λύκος κι αν εγέρασε κι άσπρισε το μαλλί του, ούτε τη γνώμη άλλαξε ούτε την κεφαλή του.
• Ο παπάς πρώτα βλογάει τα γένια του.
• Ο τρελός είδε το μεθυσμένο και φοβήθηκε.
• Ο λύκος στην αναμπουμπούλα χαίρεται.
• Ο κακός γείτονας κάνει τον καλό νοικοκύρη.
• Ο λόγος σου με χόρτασε και τα ψωμί σου φάτο.
• Ο ύπνος θρέφει μάγουλα και ξεγυμνώνει κώλους.
• Ο ύπνος θρέφει τα μωρά κι ο ήλιος τα μοσχάρια.
• Ο Μανόλης με τα λόγια χτίζει ανώγια και κατώγια.
• Όλα τα γουρούνια μία μύτη έχουνε.
• Όλα του γάμου δύσκολα κι η νύφη γκαστρωμένη.
• Όλα τα 'χε η Μαριορή, ο φερετζές της έλειπε.
• Όλοι αντάμα κι ψωριάρης χώρια.
• Όλοι κλαίν τον πόνο τους κι ο μυλωνάς τ' αυλάκι.
• Όμοιος τον όμοιο κι η κοπριά στα λάχανα.
• Όποια έχει ρόκα και παιδί, στη γειτονιά να μην εβγεί.
• Οποίος μπαίνει στο χορό, χορεύει.
• Οποίος φτύνει κατά πάνω φτύνει τα μούτρα του.
• Οποίος βαριέται να ζυμώσει πέντε ημέρες κοσκινάει.
• Οποίος πηδάει πολλά παλούκια ένα θα μπει στον κώλο του.
• Όποιος σκάβει το λάκκο τ' αλλουνού, πέφτει ο ίδιος μέσα.
• Όποιος έχει πολύ πιπέρι ρίχνει και στα λάχανα.
• Όπου' χει αμπέλια, ας βάνει εργάτες.
• Όποιος ανακατεύεται με τα πίτουρα τον τρων' οι κότες.
• Όποιος έχει τα γένια έχει και τα χτένια.
• Όπου λαλούν πολλοί κοκκόροι αργεί να ξημερώσει.
• Όπου υπάρχει καπνός υπάρχει και φωτιά.
• Όπου ακούς πολλά κεράσια κράτα και μικρό καλάθι.
• Όπου φτωχός κι η μοίρα του.
• Όπως μου βαράνε χορεύω.
• Όσα φέρνει η ώρα δεν τα φέρνει ο χρόνος.
• Όσα δεν φτάνει η αλεπού τα κάνει κρεμαστάρια.
• Ότι έσπειρες θα θερίσεις.
• Ότι μικρομάθαινες, δεν τα γεροντάφηνες.
• Ούτε ψύλλος στον κόρφο του.
• Ούτε κότες έχω ούτε με την αλουπού μαλώνω.
• Παπά παιδί διαβόλου γκόνι.
• Παπούτσι από τον τόπο σου κι ας είναι μπαλωμένο.
• Παρηγοριά στον άρρωστο. ώσπου να βγει η ψυχή του.
• Πέσε πίτα να σε φάω.
• Πήγε σαν το σκυλί στ' αμπέλι.
• Πιάσ' τ' αυγό και κούρεψ' το.
• Πιάστηκε σαν τον ποντικό στη φάκα.
• Ποιος στραβός δε θέλει το φως του.
• Που πας ξιπόλητος στ' αγκάθια.
• Σ' εσέ το λέω πεθερά, για να τ' ακούσει η νύφη.
• Σ' αγαπώ κυρά να κλάνεις αλλά μην το παρακάνεις.
• Σαν το χιόνι στον κόρφο του.
• Σαν την καλαμιά στον κάμπο.
• Σε σάπιο σανίδι μην πατάς.
• Σκυλί που γαβγίζει μην το φοβάσαι.
• Σόι πάει το βασίλειο.
• Στερνή μου γνώση να σ' είχα πρώτα.
• Στην αναβροχιά, καλό είν' και το χαλάζι.
• Στην γειτονιά τριαντάφυλλο και μεσ' το σπίτι αγκάθι.
• Στις εννιά του μακαρίτη, άλλος μπήκε μες' το σπίτι.
• Στραβός βελόνι εγύρευε μέσα στην αχυρώνα.
• Συμπεθέροι και κουμπάροι, τον πρώτο χρόνο χαίρονται.
• Τ’ αμπέλι θέλει αμπελουργό, το σπίτι νοικοκύρη.
• Τα μισά της χιλιάδας πεντακόσια.
• Τα στερνά νικούν τα πρώτα.
• Τα ξερά σκατά στον τοίχο δεν κολλάνε.
• Της νύχτας τη δουλειά τη βλέπει η μέρα και γελά.
• Τι είν' ο κάβουρας τι είν' το ζουμί του.
• Τι έχεις Γιάννη; Τι είχα πάντα.
• Τι κάνεις Γιάννη; Κουκιά σπέρνω.
• Τι γυρεύει η αλεπού στο παζάρι.
• Το ράσο δεν κάνει τον παπά.
• Το ραβδί έχει δύο άκρες.
• Το σιγανό ποτάμι να φοβάσαι.
• Το φτηνό το κρέας το τρώνε οι σκύλοι.
• Το αίμα νερό δε γίνεται.
• Το ινάτι βγάζει μάτι.
• Το αγώι ξυπνάει τον αγωγιάτη.
• Το στραβό το ξύλο η φωτιά το σιάζει.
• Του παιδιού μου το παιδί, μου είναι δυό φορές παιδί.
• Τού ταξε λαγούς με πετραχήλια.
• Τρεις το λάδι, τρεις το ξίδι, έξι το λαδόξιδο.
• Τώρα στα γεράματα, μάθε γέρο γράμματα.
• Φωνάζει ο κλέφτης για να φοβηθεί ο νοικοκύρης.
• Χαρτιά γραμμένα, στόματα βουλωμένα.
• Ψάχνει ψύλλους στ' άχυρα.
• Ψωμί δεν έχουμε τυρί ζητάμε.